![](/media/lib/527/n-la-mano-de-irulegi.juantxo-egana-b00cc60f35819d5dd53974e9be444b58.jpg)
Starożytny amulet pozwoli wyjaśnić jedną z największych zagadek lingwistyczych Europy?
16 listopada 2022, 11:00Ponad 2000 lat temu na drzwiach pewnego domostwa na północy Hiszpanii wisiał amulet w kształcie dłoni. W 2021 roku zabytek znaleźli archeolodzy pracujący na górze Irulegi w pobliżu Pampeluny. Specjaliści z Sociedad de Ciencias Aranzadi prowadzą tam wykopaliska przy ruinach średniowiecznego zamku i osady z epoki żelaza. Dłoń zabezpieczono i wysłano do konserwacji. Okazało się, że to nie zwykły amulet, a sensacyjne znalezisko, które może pomóc w rozwiązaniu jednej z największych zagadek lingwistycznych Europy – pochodzenia języka baskijskiego.
![Wystrzelenie rakiety-celu© Missile Defense Agency](/media/lib/16/1191495501_953039-5413876047905ab958abb9e7f8bdc3db.jpeg)
Gwiezdne wojny stały się rzeczywistością
4 października 2007, 10:55Od ogłoszenia przez prezydenta Reagana programu „Gwiezdnych Wojen” minęło już niemal 25 lat. Amerykanie poinformowali właśnie, że tarcza antyrakietowa zaczęła działać. W ubiegłym tygodniu z powodzeniem przeprowadzono ostateczne testy.
![](/media/lib/49/zolw-sloniowy-41f6cb2302ae3f79fedf2ecaf52909a2.jpg)
Żółw (wy)gryziony przez komary
4 czerwca 2009, 08:15Żółwie słoniowe i inne gady z Galapagos muszą się zmierzyć z nowym wyzwaniem. Miejscowe komary zasmakowały bowiem w ich krwi, a w połączeniu z nasileniem turystyki oznacza to wzrost ryzyka zachorowań choćby na zimnicę.
![](/media/lib/80/szklarnik-japonski-5b1d763cff0378ca78f0af072997f736.jpg)
Ślimaki przeżywają zjedzenie przez ptaki
11 lipca 2011, 09:14Tornatellides boeningi to ślimaki lądowe zjadane m.in. przez szklarniki japońskie. Prowadząc badania odchodów ptaków, naukowcy z Tohoku University zauważyli, że aż 15% "kąsków" przeżywa podróż przez przewód pokarmowy skrzydlatych drapieżników. Oznacza to, że zjedzenie przez ptaki stanowi kluczowy mechanizm rozprzestrzeniania się T. boeningi.
![](/media/lib/125/n-ryby-ze-zmianami-skornymi-58738b9bc9f2429db0f153833906f60f.jpg)
Dowody na występowanie czerniaka w populacjach dzikich ryb
2 sierpnia 2012, 11:46Choć u ludzi stwierdzono zwiększoną zachorowalność na nowotwory skóry, u dzikich ryb nie odnotowywano tego typu przypadków. Do teraz, bo badania dwóch populacji wolno żyjących pleperek lamparcich (Plectropomus leopardus) z Parku Morskiego Wielkiej Rafy Koralowej wskazały na zaawansowaną melanozę i czerniaki.
![](/media/lib/170/n-kamienie-692be0dc94ffec262ecc096168e6cfb1.jpg)
Ludzka aktywność zagraża cennej umiejętności tajlandzkich makaków
21 sierpnia 2013, 10:07Przez rozwój nielegalnych upraw olejowca gwinejskiego i kauczukowca w Parku Narodowym Laem Son miejscowi przedstawiciele podgatunku makaka jawajskiego Macaca fascicularis aurea nie mogą korzystać z narzędzi. Zanim pojawiły się strzegące plantacji psy, małpy swobodnie docierały na wybrzeże Morza Andamańskiego i znajdowały kamienie do rozłupywania muszli krabów, ślimaków morskich czy ostryg.
![](/media/lib/98/n-graphene_sheet-2e777814dd3dd429a2059be1120d4835.jpg)
Grafenowo-ołowiana spintronika
17 grudnia 2014, 09:45Hiszpańscy naukowcy zauważyli, że po dodaniu do płachty grafenu atomów ołowiu, powstaje silne pole magnetyczne. Odkrycie to może mieć znaczenie dla rozwoju spintroniki.
![](/media/lib/263/n-arktyczny-snieg-f7f557ee58d0d632c01231c3d9cc254a.jpg)
Badania paznokcia pozwoliły wyjaśnić zagadkę porażki ekspedycji sprzed 170 lat
22 grudnia 2016, 16:54Badanie paznokcia kciuka jednego z marynarzy obaliło mity dotyczące końca zaginionej wyprawy sir Johna Franklina. W 1845 r. słynny badacz Arktyki wyruszył na statkach Erebus i Terror z zamiarem przepłynięcia z Morza Baffina do Morza Beringa. Niestety, nic nie poszło zgodnie z planem.
![](/media/lib/305/n-kolonia-na-zdjeciu-lotniczym-aad79b1006815d4bdfce17d9a1796e31.jpg)
Pingwiny w kolonii są jak cząsteczki w cieczy
6 kwietnia 2018, 11:58Kolonie rozmnażających się pingwinów królewskich zachowują się jak cząsteczki w cieczy. Dzięki "ciekłej" organizacji mogą osiągnąć 2 cele naraz: trzymać się razem i chronić się przed drapieżnikami.
![](/media/lib/349/n-puzzle-e8f1e9d4af9e9b01b67a21d001553b01.jpg)
Czy można wytworzyć jeszcze cięższe pierwiastki?
13 maja 2019, 13:27Naukowcy z Wydziału Fizyki UW oraz z Narodowego Centrum Badań Jądrowych wskazują na możliwość wytworzenia w laboratoriach w niedługim czasie dwóch nowych pierwiastków superciężkich oraz kilku nowych izotopów pierwiastków już odkrytych. W obliczeniach uwzględniających nie brane wcześniej pod uwagę procesy wykorzystano model teoretyczny stworzony w Warszawie.